Ziekte van Parkinson

De ziekte van Parkinson is een ziekte van het zenuwstelsel waarbij zenuwcellen doodgaan. In de hersenen zitten zenuwcellen die de stof dopamine maken. Mensen met deze ziekte hebben te weinig van die stof. Daardoor ontstaan veel van de kenmerken van de ziekte.

Mensen met ziekte van Parkinson kunnen kenmerken hebben zoals:

  • moeite met bewegen. Bijvoorbeeld langzamer bewegen of weinig bewegen.
  • beven of trillen als iemand rustig zit, staat of ligt. Dat heet een tremor in rust.
  • stijve spieren
  • problemen om hun evenwicht te houden
  • het bovenlichaam niet rechtop, maar een beetje naar voren houden
  • problemen met ruiken
  • problemen met slapen
  • problemen met slikken en praten
  • minder goed dingen kunnen onthouden en plannen
  • niet goed kunnen poepen en zonder dat iemand dat wil plas verliezen
  • bang of depressief zijn

Iemand met ziekte van Parkinson kan ook (nog) andere kenmerken hebben. En niet iedereen met de ziekte krijgt alle kenmerken.
Welke kenmerken iemand krijgt, en hoeveel last iemand er van heeft, kan van persoon tot persoon verschillen.

Mensen zijn vaak rond de 60 jaar oud als ze de ziekte krijgen. Meestal spelen zowel dingen uit de omgeving als erfelijke dingen een rol bij het ontstaan van Parkinson.

Sommige mensen hebben een erfelijke vorm van de ziekte van Parkinson. Dan is de belangrijkste oorzaak een verandering in een gen. Mensen die een erfelijke vorm van de ziekte hebben, zijn vaak jonger dan 40 jaar als de kenmerken beginnen.

Parkinsonisme is een naam voor problemen met bewegen die iemand met de ziekte van Parkinson ook heeft.
De oorzaak van die problemen is bij mensen met parkinsonisme iets anders. Zoals bijvoorbeeld MSA, PSP, of vasculair parkinsonisme na een herseninfarct, een ontsteking van de hersenen, het gebruik van sommige medicijnen of een vergiftiging.

Heb je een vraag? erfolijnaterfocentrum.nl (body: Mail%20ons%20uw%20vraag%3B%20binnen%205%20werkdagen%20ontvangt%20u%20een%20antwoord.%20%0A%0AMijn%20vraag%20is%3A%20%0A) (Mail) ons.

ALLES SLUITEN
    • Andere namen voor deze ziekte

      Parkinson disease

    • Hoe wordt deze ziekte vastgesteld?

      Een hersenarts (neuroloog) kan denken aan de ziekte van Parkinson als iemand bepaalde kenmerken heeft. Voorbeelden van die kenmerken staan bovenaan deze webpagina.

      Er zijn geen scans of bloedtesten om zeker te weten dat iemand Parkinson heeft.
      Een scan van de hersenen kan wél helpen als een arts twijfelt of iemand deze ziekte heeft. Lees hier meer informatie.

      Als iemand kenmerken heeft van een erfelijke vorm van de ziekte van Parkinson, kan er DNA-onderzoek worden gedaan.
      Met DNA-onderzoek kan soms met meer zekerheid vastgesteld worden dat het om een erfelijke vorm van de ziekte gaat.
      De uitslag van DNA-onderzoek kan gevolgen hebben voor de behandeling.

    • Is er behandeling voor deze ziekte?

      De ziekte van Parkinson kan (nog) niet genezen.

      Vaak is er wel een ondersteunende behandeling mogelijk. Welke behandeling dat is, verschilt per persoon. Een team van specialisten, zoals de hersenarts (neuroloog), parkinson-verpleegkundige, een fysiotherapeut en een logopedist proberen de kwaliteit van leven van iemand met de ziekte van Parkinson zo goed mogelijk te houden.

    • Hoe vaak komt het voor?

      Over de hele wereld hebben meer dan 4 miljoen mensen de ziekte van Parkinson.

      Ongeveer 5 tot 10 van de 100 mensen met de ziekte van Parkinson heeft een erfelijke vorm.

    • Wat is de oorzaak van deze ziekte?

      We weten (nog) niet precies wat de oorzaak is van de ziekte van Parkinson.

      Wel weten we dat er zenuwcellen doodgaan in de hersenen. Daardoor kan iemand met de ziekte van Parkinson verschillende problemen krijgen. Een groot deel van die zenuwcellen maken en gebruiken de stof dopamine. Als die zenuwcellen niet goed werken, dan krijgt iemand problemen met bewegen.

      Meestal is de oorzaak van de ziekte een combinatie van dingen uit de omgeving en erfelijke aanleg.

      Bij erfelijke vormen van de ziekte van Parkinson is de belangrijkste oorzaak een verandering in een gen. Dit kunnen verschillende soorten veranderingen zijn.
      Iemand kan bijvoorbeeld een verandering hebben in het SNCA-gen, het LRRK2-gen, het PRKN-gen, het PINK1-gen of het PARK7-gen.
      Het SNCA-gen, dat ligt op chromosoom 4, op de lange (q-) arm, op plek 22.1 (4q22.1).
      Het LRRK2-gen, dat ligt op chromosoom 12, op de lange (q-) arm, op plek 12 (12q12).
      Het VPS35-gen, dat ligt op chromosoom 16, op de lange (q) arm, op plek 11.2 (16q11.2).
      Het PRKN-gen, dat ligt op chromosoom 6, op de lange (q-) arm, op plek 26 (6q26).
      Het PINK1-gen, dat ligt op chromosoom 1, op de korte (p-) arm, op plek 36.12 (1p36.12).
      Het PARK7-gen, dat ligt op chromosoom 1, op de korte (p-) arm, op plek 36.23 (1p36.23)

      Hoe een verandering in één van deze genen ervoor zorgt dat iemand ziekte van Parkinson krijgt, is (nog) niet precies bekend.

    • Is deze ziekte erfelijk?

      Meestal is de ziekte van Parkinson niet erfelijk.
      Het is dan een multifactoriële ziekte. Dit betekent dat zowel veranderingen in het DNA (genen) als dingen in de omgeving een rol spelen.

      Sommige mensen hebben wel een erfelijke vorm van de ziekte. Meestal is het dan erfelijk op een autosomaal dominante manier of op een autosomaal recessieve manier.

    • Kinderwens

      Heb je zelf, of heeft je partner de ziekte van Parkinson en willen jullie een kind? Praat daar dan over met je dokter. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat je medicijnen aangepast moet worden.

      Komt er (misschien) een erfelijke vorm van de ziekte van Parkinson in je familie voor en wil je een kind? Dan heb je misschien verschillende keuzes. Je kunt erover praten met je dokter. Die kan je verwijzen naar een erfelijkheidsarts (klinisch geneticus). Het gesprek over de verschillende keuzes kun je voorbereiden.

      Of embryoselectie (PGT) in jullie geval mogelijk is, kun je met je dokter bespreken.

    • Updatedatum

      28 november 2023