Overslaan en naar de inhoud gaan

Voorspellend DNA-onderzoek

Komt er in jouw familie een erfelijke ziekte voor? En kreeg je familielid er pas op latere leeftijd last van. Dan kun jij de aanleg voor die ziekte ook hebben. Een dokter kan dat soms uitzoeken door DNA-onderzoek te doen. Dit heet voorspellend DNA-onderzoek.

Ziektes op latere leeftijd

Van sommige erfelijke ziektes merk je pas iets als je wat ouder bent. Op jonge leeftijd heb je nog geen klachten, maar je kunt wel de aanleg voor zo'n ziekte van je vader of moeder hebben. Het gaat dan om de aanleg voor een ziekte die dominant overerft. Als één van je ouders deze aanleg heeft, is er 50% (1 op 2) kans dat jij (en je broers en zussen) deze ook hebt. Om dat zeker te weten, kun je bij een afdeling klinische genetica voorspellend DNA-onderzoek laten doen. Dan moet wel de afwijking in het gen bekend zijn. Voor zo’n onderzoek wordt je bloed onderzocht. In het bloed wordt naar het DNA gekeken. Ze kijken of de afwijking in het gen die in jouw familie zit, ook bij jou zit. Als dat zo is, krijg ook jij de ziekte of heb je daar een grote kans op. Het gaat bijvoorbeeld de erfelijke aanleg voor verschillende vormen van kanker, de ziekte van Huntington, of erfelijke hart- en nieraandoeningen.
Zie ook het beeldverhaal over Lina die haar broers vertelt over haar erfelijke aanleg voor kanker. 

Na de uitslag van voorspellend DNA-onderzoek

Als je ervoor kiest om voorspellend onderzoek te laten doen, kun je te horen krijgen of ook jij de ziekte zult krijgen of dat je een grote kans hebt op de ziekte. Maar er kan ook uitkomen dat je de afwijking in het gen niet hebt, en de ziekte niet zult krijgen. 

Als je de ziekte zult krijgen of er grote kans op hebt, kan dat verschillende gevolgen hebben. Bijvoorbeeld:

  • Voor sommige ziektes kun je controles of een behandeling krijgen 
  • Je toekomst ziet er opeens anders uit; je gaat misschien anders leven, andere dingen worden belangrijk
  • De relatie met gezins- en/of familieleden verandert
  • Vaak zijn mensen bang dat het na zo’n uitslag niet meer mogelijk is om sommige verzekeringen af te sluiten. Dit kan per verzekering verschillen. Meestal zal er geen probleem zijn.  

Keuzehulp

Je bepaalt zelf of je voorspellend DNA-onderzoek wilt laten doen en wanneer. De afdeling klinische genetica kan je helpen om de voor jou juiste keus te maken. Een medisch maatschappelijk werker of psycholoog van de afdeling kan begeleiding geven. Ook deze keuzehulp helpt je om je gedachten en gevoelens over een eventueel DNA-onderzoek op een rij krijgen. 
Gaat het om een mogelijk erfelijke hartziekte? Dan kun je gebruik maken van deze keuzehulp voor erfelijke hartziekten.
Er is ook een aparte Lynch Keuzehulp.
Als je één van deze keuzehulpen invult en de antwoorden print, kun je dit gebruiken in het eerste gesprek op de afdeling klinische genetica. 

Uitslag DNA-onderzoek

Een uitslag krijgen van een DNA-onderzoek kan heftig zijn. Je kunt ondersteuning krijgen bij de polikliniek klinisch genetica. Daar zijn vaak psychosociaal medewerkers in dienst, die veel ervaring hebben met mensen die dit hebben meegemaakt.

Lees over ervaringen van anderen met voorspellend DNA-onderzoek in dit Magazine Wel of geen DNA-onderzoek
Heb je een vraag? erfolijnaterfocentrum.nl (subject: Vraag, body: Naam%3A%0A%0AMijn%20vraag%20is%3A) (Mail) ons.