Fragiele X syndroom
Mensen met fragiele X syndroom hebben meestal een achterstand in de ontwikkeling en een verstandelijke beperking. De oorzaak is een afwijking in een gen. De kenmerken en hoeveel last iemand van die kenmerken heeft, kunnen van persoon tot persoon verschillen. Meestal zijn bij meisjes de kenmerken milder dan bij jongens.
Bij de geboorte zien kinderen met fragiele X syndroom er meestal net zo uit als iedere andere baby. Als het kind opgroeit kunnen de kenmerken van fragiele X syndroom duidelijk worden. Kinderen hebben soms een langer en smaller gezicht en grotere oren dan andere kinderen. Sommige kinderen hebben een grotere kin. Vaak hebben ze ontstekingen in de oren die steeds terugkomen. Sommige kinderen hebben platvoeten. En soms zijn hun gewrichten soepeler dan normaal.
Kinderen met fragiele X syndroom hebben meer tijd nodig om te leren staan en lopen. Ook leren kinderen later praten. Meestal hebben ze moeite met leren. Ze hebben vaak een milde tot ernstige verstandelijke beperking. Sommige kinderen zijn drukker dan andere kinderen. En ze kunnen zich soms niet goed concentreren. Sommige kinderen maken steeds dezelfde bewegingen. Sommigen hebben kenmerken van autisme spectrum stoornis. Soms vinden ze het moeilijk om met andere mensen om te gaan.
Mensen met fragiele X syndroom hebben een (grotere) afwijking in het gen. Dit heet een volledige mutatie.
Er zijn ook mensen met een kleine verandering in het gen. Dit heet een premutatie. Mensen met een premutatie hebben geen fragiele X syndroom, maar zij kunnen wel andere aandoeningen krijgen: FXTAS en FXPOI.
Mensen met de premutatie hebben soms meer kans om een kind met het fragiele X syndroom te krijgen.
Heb je een vraag? erfolijnerfocentrum.nl (body: Mail%20ons%20uw%20vraag%3B%20binnen%205%20werkdagen%20ontvangt%20u%20een%20antwoord.%20%0AMijn%20vraag%20is%3A%20%0A) (Mail) ons.
-
Andere namen voor deze ziekte
Fragile X syndrome
Martin-Bell syndroom
FXS
FRAXA syndrome
Marker X syndrome -
Hoe wordt deze ziekte vastgesteld?
Een arts kan denken dat iemand fragiele X syndroom heeft, als die persoon de kenmerken heeft zoals die hierboven staan.
Met DNA-onderzoek weet de arts zeker dat het om dit syndroom gaat.
Soms kan deze ziekte worden vastgesteld met EpiSign-onderzoek. -
Is er behandeling voor deze ziekte?
Fragiele X syndroom gaat niet over.
Bij de behandeling van de kenmerken zijn verschillende zorgverleners betrokken. Een fysiotherapeut kan helpen bij het leren staan en lopen. Een logopedist kan begeleiden bij het leren praten. Extra hulp op school kan helpen bij het leren. Ook kan iemand medicijnen krijgen voor sommige kenmerken.
Informatie over de behandeling kun je vinden in de patiënteninformatie Fragiele X syndroom. -
Hoe vaak komt het voor?
Het fragiele X syndroom komt voor bij ongeveer 2 op de 12.000 mannen en bij ongeveer 1 op de 12.000 vrouwen.
Ieder jaar worden er in Nederland ongeveer 16 jongens en 8 meisjes geboren met dit syndroom. -
Wat is de oorzaak van deze ziekte?
De oorzaak van fragiele X syndroom is een afwijking in het FMR1-gen. Dit gen ligt op het X-chromosoom op de lange (q) arm op plek 27.3 (Xq27.3).
Hoe de afwijking in dit gen voor de klachten van de ziekte kan zorgen, kun je lezen in het informatieblad Fragiele X syndroom. -
Is deze ziekte erfelijk?
Ja, fragiele X syndroom is erfelijk. De manier waarop heet: X-gebonden dominante overerving.
Mensen met een premutatie in het FMR1-gen kunnen meer kans hebben op een kind met fragiele X syndroom.
Informatie daarover kun je vinden in het informatieblad Fragiele X syndroom. -
Kinderwens
Heb je kans op (nog) een kind met fragiele X syndroom en wil je een kind? Dan heb je misschien verschillende keuzes. Je kunt het bespreken met je arts. Als het nodig is, dan kan je arts je verwijzen naar een erfelijkheidsarts. Het gesprek over de verschillende keuzes kun je voorbereiden.
Soms is embryoselectie (PGT) mogelijk voor fragiele X syndroom. Je kunt bij je arts informeren of dit in jullie geval kan.
-
Meer info voor patiënten
- Vereniging Fragiele X syndroomInformatie en lotgenotencontact
- Fragiele-X syndroomInformatieblad geschreven door erfelijkheidsartsen
- Patiënteninformatie Fragiele X syndroom (2018)Gebaseerd op de Kwaliteitsstandaard fragiele X syndroom
- Huisartsenbrochure Fragiele X syndroom (2014)Bij deze brochure horen een apart te downloaden brief voor: huisarts patiënt
- Kinderneurologie.euInformatie geschreven door een kinderneuroloog
- Meedoen is voor iedereen: Marcel kan niet stilzittenVerhaal over Marcel met fragiele X syndroom
- 'Ik ben de regisseur van zijn leven, en dat voelt raar'Jim heeft Fragiele X-syndroom. Zij moeder Brigitte vertelt. Portret-blog geschreven door erfelijkheidsarts Cora Aalfs.
- Ikhebdat.nlInformatie voor kinderen
- Filmpje: Fragile X syndromeOver de verschillende kenmerken. Engels gesproken, niet ondertiteld
- MedlinePlus GeneticsInformatie in het Engels
- Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD)Informatie in het Engels, met een overzicht van hoe vaak bepaalde kenmerken voorkomen
-
Meer info voor artsen
- Fragiele-X syndroom Informatieblad geschreven door erfelijkheidsartsen
- Kwaliteitsstandaard Fragiele X syndroom (april 2018)
- Fragiele X syndroom (mei 2017)Samenvatting van een referaat in het kader van de AVG-opleiding en de opleiding Klinische Genetica ErasmusMC
- Leidraad voor diagnostiek en behandeling van kinderen met fragiele X syndroom (juni 2017)Geschreven door artsen van het Expertisecentrum erfelijke neuro-cognitieve ontwikkelingsstoornissen Rotterdam Erasmus MC (ENCORE)
- Huisartsenbrochure Fragiele X syndroom (2014)Bij deze brochure horen een apart te downloaden brief voor: huisarts patiënt
- Orphanet
- OMIM
- GeneReviews FMR1-related disorders incl. Fragile-X-syndrome
-
Expertisecentra
-
- ENCORE - Expertisecentrum Erfelijke Neuro-Cognitieve Ontwikkelingsstoornissen Rotterdam, Erasmus MC
- Afdeling Algemene Kindergeneeskunde
- Dr. Molewaterplein 40
- 3015 GD ROTTERDAM
- +31 (0)10 703 6146
- secretariaatalkg@erasmusmc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- AECO - Amsterdam UMC Expertisecentrum Ontwikkelingsstoornissen
- Kinderpolikliniek Klinische Genetica
- Meibergdreef 9
- 1105 AZ AMSTERDAM
- +31 (0)20 566 8000
- Orpha.net Expertlink
-
- Erasmus MC-Amsterdam UMC Expertisecentrum Genetische Obesitas
- Amsterdam UMC
- Meibergdreef 9
- 1105 AZ AMSTERDAM
- +31 (0)20 566 9111
- ecza@amsterdamumc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Erasmus MC-Amsterdam UMC Expertisecentrum Genetische Obesitas
- Polikliniek Kinderendocrinologie
- Dr. Molewaterplein 40
- 3015 GD ROTTERDAM
- +31 (0)10 703 6643
- bo.sophia@erasmusmc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Radboudumc Expertisecentrum voor Aangeboren Ontwikkelingsstoornissen
- Sectie Klinische Genetica
- Geert Grooteplein-Zuid 10
- 6525 GA NIJMEGEN
- +31 (0)24 361 3946
- erfelijkheid@radboudumc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- LUMC-Juliana Kinderziekenhuis-Reinier de Graaf Gasthuis Expertisecentrum voor Zeldzame Aangeboren Afwijkingen en Verstandelijke Beperking
- LUMC - Leids Universitair Medisch Centrum
- Albinusdreef 2
- 2333 ZA LEIDEN
- +31 (0)71 526 9111
- Orpha.net Expertlink
-
- LUMC-Juliana Kinderziekenhuis-Reinier de Graaf Gasthuis Expertisecentrum voor Zeldzame Aangeboren Afwijkingen en Verstandelijke Beperking
- Juliana Kinderziekenhuis
- Els Borst-Eilersplein 275
- 2545 AA DEN HAAG
- +31 (0)70 210 0000
- Orpha.net Expertlink
-
- LUMC-Juliana Kinderziekenhuis-Reinier de Graaf Gasthuis Expertisecentrum voor Zeldzame Aangeboren Afwijkingen en Verstandelijke Beperking
- Reinier de Graaf Gasthuis
- Reinier de Graafweg 5
- 2625 AD DELFT
- +31 (0)15 260 3060
- Orpha.net Expertlink
-
-
Updatedatum
8 oktober 2024.