Bardet-Biedl syndroom
Iemand met Bardet-Biedl syndroom (BBS) heeft vaak meer kans om overgewicht te krijgen, wordt vaak blind en heeft problemen met de nieren. BBS is erfelijk, de oorzaak is een fout in een gen. Welke kenmerken en klachten iemand heeft en hoeveel last iemand er van heeft, verschilt van persoon tot persoon.
Bij de geboorte heeft een baby met het Bardet-Biedl syndroom vaak een normaal gewicht. In het eerste levensjaar wordt de baby zwaarder dan kinderen van dezelfde leeftijd. En krijgt last van overgewicht. Meestal worden kinderen met Bardet-Biedl syndroom langzaam blind. Dit begint met nachtblindheid rond het 7de jaar. Daarna gaat het kind langs de randen steeds wat minder zien. Dit breidt zich uit naar het midden. Het lijkt dan alsof hij of zij door een steeds smallere koker of buis kijkt. Gemiddeld worden kinderen met BBS blind als ze ongeveer 15 jaar zijn.
De helft van de kinderen heeft milde problemen met horen. Veel kinderen met Bardet-Biedl syndroom hebben meer tijd nodig om te leren praten. Ook leren bewegen (motoriek) gaat langzamer. Vaak heeft iemand meer vingers en tenen (polydactylie). Sommige kinderen hebben een verstandelijke beperking. Mensen met BBS hebben meer kans om diabetes (suikerziekte) te krijgen.
Veel kinderen met BBS worden geboren met een afwijking aan de nieren. Soms heeft iemand maar 1 nier, of zijn de nieren niet helemaal goed gegroeid. Of zitten er blaasjes met vocht in (cystenieren). Bij sommige mensen gaan de nieren steeds minder goed werken. Sommige mensen met BBS hebben een afwijking van het hart zoals een gat tussen de boezems van het hart (ASD), of een gat tussen de kamers van het hart (VSD). Of werkt de hartspier niet meer goed. De helft van de mensen heeft een hoge bloeddruk.
Verder hebben ze soms afwijkingen van de geslachtsorganen. Jongens kunnen een kleine penis en zaadballen hebben. Soms zijn de zaadballen niet ingedaald. Meisjes hebben soms een afwijking van de baarmoeder. Of hun vagina en eierstokken hebben zich niet helemaal gevormd. Mannen en vrouwen met BBS kunnen daardoor minder vruchtbaar zijn.
Bardet-Biedl syndroom is één van de erfelijke ziektes van de trilharen.
Heb je een vraag? erfolijnerfocentrum.nl (body: Mail%20ons%20uw%20vraag%3B%20binnen%205%20werkdagen%20ontvangt%20u%20een%20antwoord.%20%0A%0AMijn%20vraag%20is%3A%20%0A) (Mail) ons.
-
Andere namen voor deze ziekte
BBS
Laurence-Moon-Bardet-Biedl syndroom
Bardet-Biedl syndrome
Biedl-Bardet syndrome
Laurence-Moon syndrome -
Hoe wordt deze ziekte vastgesteld?
Dokters kunnen Bardet-Biedl syndroom vaststellen als iemand de kenmerken heeft zoals die hierboven staan en door DNA-onderzoek te doen.
-
Is er behandeling voor deze ziekte?
Bardet-Biedl syndroom kan niet genezen. Met de behandeling wordt geprobeerd om de kenmerken en klachten minder te maken. Mensen met BBS komen bij verschillende dokters en specialisten. Als iemand te zwaar is, kan een diëtist helpen. Als iemand slechter gaat zien, kunnen hulpmiddelen zoals een loep en bril helpen. Iemand die blind is, kan braille leren. Een logopedist kan helpen bij het leren praten. En een fysiotherapeut bij het zo goed mogelijk bewegen, Dokters controleren regelmatig de nieren en de ogen. Als iemand extra vingers en tenen heeft, worden die meestal met een operatie weggehaald. Soms krijgt iemand een hormoonbehandeling als er afwijkingen van de geslachtsorganen zijn.
-
Hoe vaak komt het voor?
Ongeveer 1 op de 100.000 mensen heeft Bardet-Biedl syndroom (BBS).
-
Wat is de oorzaak van deze ziekte?
De oorzaak van Bardet-Biedl syndroom (BBS) is een afwijking in een gen. Er zijn afwijkingen gevonden in meer dan 14 genen die bij het krijgen van BBS een rol kunnen spelen.
Bij ongeveer 5 op de 20 mensen gaat het om een afwijking in het BBS1-gen. Bij ongeveer 4 op de 20 mensen is de oorzaak een afwijking in het BBS10-gen. Het BBS1 gen ligt op chromosoom 11, op de lange (q) arm op plek 13.2 (11q13.2). Het BBS10 gen ligt op chromosoom 12, op de lange (q) arm op plek 21.2 (12q21.2).
Bij een klein deel gaat het om een afwijking in één van de andere genen.
Bij ongeveer 5 op de 20 mensen met BBS weten we niet welke afwijking in welk gen de oorzaak is. Dus bij hen is het gen met de afwijking nog niet gevonden.
De afwijking in één van deze genen zorgt ervoor dat de trilharen in het lichaam niet goed werken. Dit is waarschijnlijk de oorzaak van veel van de kenmerken en klachten van het Bardet-Biedl syndroom. -
Is deze ziekte erfelijk?
Ja, Bardet-Biedl syndroom is erfelijk. Meestal gaat het zo dat iemand de ziekte krijgt als hij of zij van beide ouders het gen met de afwijking erft. Dit heet autosomaal recessief erfelijk.
-
Kinderwens
Heb je kans op (nog) een kind met Bardet-Biedl syndroom en wil je een kind? Dan heb je verschillende keuzes. Je kunt erover praten met je dokter. Als het nodig is kan hij of zij je verwijzen naar een erfelijkheidsarts. Je kunt het gesprek over de verschillende keuzes voorbereiden.
Heb je Bardet-Biedl syndroom en wil je een kind? Het kan zijn dat je minder vruchtbaar bent. Daarom kun je het beste met je dokter bespreken dat je een kind wilt. De dokter kan je advies op maat geven.
Zwangere vrouwen met BBS worden gecontroleerd door een dokter, omdat hun nieren minder kunnen gaan werken tijdens de zwangerschap. En ze kunnen afwijkingen aan de baarmoeder hebben.
-
Meer info voor patiënten
- Bardet-Biedl StichtingInformatie en lotgenotencontact
- Bardet Biedl syndroom Informatieblad geschreven door erfelijkheidsartsen
- Huisartsenbrochure Bardet-Biedl syndroom (2019)Geschreven door VSOP, NHG en de Bardet Biedl contactgroep. Bij deze brochure hoort een brief voor de huisarts patiënt
- Kinderneurologie.euInformatie geschreven door een kinderneuroloog
- Bardet-Biedl syndroomInformatie in het Nederlands (en 6 andere talen) van het ERKNet (European Rare Kidney Disease Reference Network)
- 'Waarom moet alles altijd to snel, mamma?'Jayke heeft het Bardet-Biedl syndroom. Zijn moeder vertelt over haar zoon en over haar dochter die het syndroom ook had. Ze hoopt dat er snel gentherapie beschikbaar komt. Portretblog van erfelijkheidsarts Cora Aalfs
- Nienke's zoontje heeft het Bardet-Biedl syndroomInterview
- Filmpje over CarlijnZij heeft Bardet-Biedl syndroom.Nederlands gesproken
- Bardet-Biedl syndromeUitgebreide informatie in het Engels, geschreven door de artsen van ERKNet (European Rare Kidney Disease Reference Network)
- MedlinePlus GeneticsInformatie in het Engels
- Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD)Informatie in het Engels, met een overzicht van hoe vaak bepaalde kenmerken voorkomen
-
Meer info voor artsen
- Bardet Biedl syndroom Informatieblad geschreven door erfelijkheidsartsen
- Bardet-Biedl SyndromeInformatie voor artsen van het ERKNet (European Rare Kidney Disease Reference Network)
- Bardet-Biedl syndrome improved diagnosis criteria and management: Inter European Reference Networks consensus statement and recommendationsDollfus, H., Lilien, M.R., Maffei, P. et al.Eur J Hum Genet (2024)
- Bardet Biedl syndroom, beknopte samenvattingvan een referaat in het kader van de AVG-opleiding en de opleiding Klinische Genetica ErasmusMC
- Medische begeleiding van mensen met het Bardet Biedl syndroom (2015, NVAVG ism ErasmusMC)
- Huisartsenbrochure Bardet-Biedl syndroom (2019)Geschreven door VSOP, NHG en de Bardet Biedl contactgroep. Bij deze brochure hoort een brief voor de huisarts patiënt
- GeneReviews
- Orphanet
-
Expertisecentra
-
- UMC Utrecht Expertisecentrum voor Erfelijke en Aangeboren Nier- en Urinewegaandoeningen
- Polikliniek Genetica
- Heidelberglaan 100
- 3584 CX UTRECHT
- +31 (0)88 755 3800
- erfadv@umcutrecht.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Maastricht UMC+ Expertisecentrum voor Gastrointestinale Motiliteitsstoornissen
- Polikliniek Maag-, Darm- en Leverziekten
- P. Debyelaan 25
- 6229 HX MAASTRICHT
- +31 (0)43 387 5100
- poli.interne@mumc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- AECO - Amsterdam UMC Expertisecentrum Ontwikkelingsstoornissen
- Kinderpolikliniek Klinische Genetica
- Meibergdreef 9
- 1105 AZ AMSTERDAM
- +31 (0)20 566 8000
- Orpha.net Expertlink
-
- ENCORE - Expertisecentrum Erfelijke Neuro-Cognitieve Ontwikkelingsstoornissen Rotterdam, Erasmus MC
- Afdeling Algemene Kindergeneeskunde
- Dr. Molewaterplein 40
- 3015 GD ROTTERDAM
- +31 (0)10 703 6146
- secretariaatalkg@erasmusmc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Erasmus MC-Amsterdam UMC Expertisecentrum Genetische Obesitas
- Amsterdam UMC
- Meibergdreef 9
- 1105 AZ AMSTERDAM
- +31 (0)20 566 9111
- ecza@amsterdamumc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Erasmus MC-Amsterdam UMC Expertisecentrum Genetische Obesitas
- Polikliniek Kinderendocrinologie
- Dr. Molewaterplein 40
- 3015 GD ROTTERDAM
- +31 (0)10 703 6643
- bo.sophia@erasmusmc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Centrum voor Zeldzame Oogaandoeningen Rotterdam
- Het Oogziekenhuis Rotterdam
- Schiedamse Vest 180
- 3011 BH ROTTERDAM
- +31 (0)10 401 7666
- Orpha.net Expertlink
-
- Centrum voor Genetische Oogaandoeningen Rotterdam
- Afdeling Oogheelkunde
- Dr. Molewaterplein 40
- 3015 GD ROTTERDAM
- +31 (0)10 704 0135
- info.oogheelkunde@erasmusmc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Amsterdam UMC-LUMC Expertisecentrum voor Erfelijke Oogziekten en Centrale Sereuze Chorioretinopathie
- LUMC - Leids Universitair Medisch Centrum
- Albinusdreef 2
- 2333 ZA LEIDEN
- +31 (0)71 526 9111
- Orpha.net Expertlink
-
- Amsterdam UMC-LUMC Expertisecentrum voor Erfelijke Oogziekten en Centrale Sereuze Chorioretinopathie
- Amsterdam UMC
- Meibergdreef 9
- 1105 AZ AMSTERDAM
- +31 (0)20 566 9111
- ecza@amsterdamumc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Radboudumc Expertisecentrum voor Aangeboren Darmafwijkingen
- Polikliniek Kinderchirurgie
- Geert Grooteplein-Zuid 10
- 6525 GA NIJMEGEN
- +31 (0)24 361 9761
- kinderchirurgiesecretariaat@radboudumc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Radboudumc Expertisecentrum voor Aangeboren Ontwikkelingsstoornissen
- Sectie Klinische Genetica
- Geert Grooteplein-Zuid 10
- 6525 GA NIJMEGEN
- +31 (0)24 361 3946
- erfelijkheid@radboudumc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- LUMC-Juliana Kinderziekenhuis-Reinier de Graaf Gasthuis Expertisecentrum voor Zeldzame Aangeboren Afwijkingen en Verstandelijke Beperking
- LUMC - Leids Universitair Medisch Centrum
- Albinusdreef 2
- 2333 ZA LEIDEN
- +31 (0)71 526 9111
- Orpha.net Expertlink
-
- LUMC-Juliana Kinderziekenhuis-Reinier de Graaf Gasthuis Expertisecentrum voor Zeldzame Aangeboren Afwijkingen en Verstandelijke Beperking
- Juliana Kinderziekenhuis
- Els Borst-Eilersplein 275
- 2545 AA DEN HAAG
- +31 (0)70 210 0000
- Orpha.net Expertlink
-
- LUMC-Juliana Kinderziekenhuis-Reinier de Graaf Gasthuis Expertisecentrum voor Zeldzame Aangeboren Afwijkingen en Verstandelijke Beperking
- Reinier de Graaf Gasthuis
- Reinier de Graafweg 5
- 2625 AD DELFT
- +31 (0)15 260 3060
- Orpha.net Expertlink
-
- LUMC Expertisecentrum voor Zeldzame Endocriene en Bot Stoornissen
- LUMC - Leids Universitair Medisch Centrum
- Albinusdreef 2
- 2333 ZA LEIDEN
- +31 (0)71 526 9111
- Orpha.net Expertlink
-
- Radboudumc Expertisecentrum voor Hypofyseaandoeningen
- Radboudumc
- Geert Grooteplein-Zuid 10
- 6525 GA NIJMEGEN
- +31 (0)24 361 1111
- Orpha.net Expertlink
-
- UMCG Expertisecentrum voor Hypofyseaandoeningen
- Afdeling Endocrinologie en Diabetes
- Hanzeplein 1
- 9713 GZ GRONINGEN
- +31 (0)50 361 4697
- Orpha.net Expertlink
-
- Radboudumc Expertisecentrum voor Erfelijke Blindheid
- Afdeling Oogheelkunde
- Geert Grooteplein-Zuid 10
- 6525 GA NIJMEGEN
- +31 (0)24 361 6700
- Orpha.net Expertlink
-
- Erasmus MC Expertisecentrum voor Endocriene Aandoeningen
- Polikliniek Endocrinologie
- Dr. Molewaterplein 40
- 3015 GD ROTTERDAM
- +31 (0)10 704 0570
- poli.endocrinologie@erasmusmc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- UMC Utrecht-NKI-AvL Expertisecentrum voor Endocriene Tumoren
- Polikliniek Endocriene Oncologie
- Heidelberglaan 100
- 3584 CX UTRECHT
- +31 (0)88 755 6308
- poli-oncologie@umcutrecht.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Amsterdam UMC Expertisecentrum voor Zeldzame Endocriene Aandoeningen
- Amsterdam UMC
- Meibergdreef 9
- 1105 AZ AMSTERDAM
- +31 (0)20 566 9111
- ecza@amsterdamumc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- UMC Utrecht-NKI-AvL Expertisecentrum voor Endocriene Tumoren
- Het Nederlands Kanker Instituut - Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis
- Plesmanlaan 121
- 1066 CX AMSTERDAM
- +31 (0)20 512 9111
- Orpha.net Expertlink
-