Primaire carnitine deficiëntie
Primaire carnitine deficiëntie is een erfelijke stofwisselingsziekte. Bij primaire carnitine deficiëntie kan het lichaam bepaalde vetten uit ons voedsel niet goed veranderen in energie. Daar hebben ze carnitine voor nodig, maar die stof kan de cellen niet in. En de cellen in je lichaam hebben energie nodig om te kunnen werken. Carnitine krijg je vooral via voeding binnen.
De cellen halen energie uit vetten, uit eiwitten en uit suikers die we met de voeding binnen krijgen. Een deel daarvan wordt als vet opgeslagen. Vooral als we langere tijd niet hebben gegeten gaat het lichaam energie maken uit die opgeslagen vetten. Maar bij primaire carnitine deficiëntie gaat dat niet goed.
De klachten beginnen meestal op de kinderleeftijd en soms al kort na de geboorte. Als baby’s niet goed eten, bijvoorbeeld omdat ze ziek zijn, krijgen ze geen directe energie uit hun voeding. Normaal gaat het lichaam dan het opgeslagen vet gebruiken Maar bij mensen met deze stofwisselingziekte gaat dat niet goed (genoeg). Ze kunnen dan een te lage bloedsuiker krijgen en slap en zwak worden of juist geprikkeld. In het ergste geval kunnen kinderen dan plotseling overlijden.
Vetten kunnen zich opstapelen in de lever, het hart en de spieren. De lever en het hart (cardiomyopathie) kunnen daardoor groter worden. En er kan ook teveel vet in de spieren gaan zitten.Dan kan iemand klachten krijgen zoals minder uithoudingsvermogen, vermoeidheid en hartfalen.
De ernst van de klachten kan verschillen van persoon tot persoon. Er zijn mensen die pas op volwassen leeftijd klachten krijgen. En er zijn mensen zonder duidelijke klachten bij wie de aandoening pas op volwassen leeftijd wordt vastgesteld. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren bij vrouwen bij wie de diagnose wordt gesteld na de hielprik bij hun baby.
Carnitine deficiëntie kan ook het gevolg zijn van een andere stofwisselingsziekte, van andere aandoeningen of door gebruik van bepaalde medicijnen. Dat noemen we secundaire carnitine deficiëntie.
Heb je een vraag? erfolijnerfocentrum.nl (subject: Vraag, body: Mail%20ons%20uw%20vraag%3B%20binnen%205%20werkdagen%20ontvangt%20u%20een%20antwoord.%20%0A%0AMijn%20vraag%20is%3A%20%0A) (Mail) ons.
-
Andere namen voor deze ziekte
Carnitine transporter deficientie
Carnitine transport defect
Carnitine opname deficiëntie
OCTN2-deficiëntie
Primary carnitine deficiency
Systemic primary carnitine deficiency -
Hoe wordt deze ziekte vastgesteld?
Artsen kunnen aan primaire carnitine deficiëntie als er lage waarden van de stof carnitine in het bloed gevonden worden. De diagnose kan worden bevestigd met DNA-onderzoek. Of door het meten van een verminderd carnitine transport in cellen van een huidbiopt.
Tijdens de zwangerschap is soms prenataal onderzoek mogelijk.
Mogelijk wordt OCTN2-deficiëntie in de toekomst deel van de hielprik. -
Is er behandeling voor deze ziekte?
Primaire carnitine deficiëntie kan niet genezen. De behandeling bestaat uit het innemen van tabletten met carnitine.
-
Hoe vaak komt het voor?
Primaire carnitine deficiëntie komt bij ongeveer 1 op de 20.000- 70.000 mensen voor.
-
Wat is de oorzaak van deze ziekte?
Primaire carnitine deficiëntie wordt veroorzaakt door een verandering in het SLC22A5gen. Dit gen ligt op chromosoom 5, op de lange (q) arm op positie 31.1 (5q31.1).
-
Is deze ziekte erfelijk?
Primaire carnitine deficiëntie is autosomaal recessief erfelijk. .
-
Kinderwens
Hebben jullie kans op (nog) een kind met primaire carnitine deficiëntie en willen jullie graag kinderen? Bespreek dan de mogelijkheden met je arts.
Vrouwen met primaire carnitine deficiëntie die zwanger willen worden, wordt aangeraden dit met haar arts te bespreken. De arts kan ingaan op de risico’s die er tijdens een zwangerschap kunnen zijn.
-
Meer info voor patiënten
- Spierziekten Nederlanddoor een tekort aan carnitine worden spieren zwakker
- Volwassenen, Kinderen en Stofwisselingsziektenuitleg van wat er mis gaat gaat bij carnitine transporter deficiëntie
- Informatieblad Carnitine Transporter (OCTN2) Deficiëntie Informatie in het kader van de neonatale hielprikscreening (RIVM). Deze ziekte zit niet in de hielprik, maar door de manier van testen kan een tekort aan carnitine gevonden worden.
- Vetzuuroxidatie.nlInformatie over OCTN2 deficiëntie, geschreven door artsen van het WKZ (UMC Utrecht) en het Amsterdam UMC
- Genetics Home ReferenceInformatie over primaire carnitine deficiëntie in het Engels
- Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD)Informatie in het Engels met een overzicht van hoe vaak de kenmerken van deze ziekte voorkomen
-
Meer info voor artsen
- Spiekboekje Hielprikscreening (RIVM, januari 2024) Beknopte informatie voor professionals. Primaire carnitine deficiëntie (OCTN2) kan een nevenbevinding zijn van de hielprik.
- Orphanet
- INVEST Website van de Internisten voor Volwassenen met een Erfelijke Stofwisselingziekte (INVEST) met achtergrondinformatie, expertisecentra en noodprotocollen
- Systemic Primary Carnitine Deficiency GeneReviews
- OMIM
-
Expertisecentra
-
- Amsterdam UMC Expertisecentrum voor Erfelijke Metabole Ziekten
- Amsterdam UMC
- Meibergdreef 9
- 1105 AZ AMSTERDAM
- +31 (0)20 566 9111
- ecza@amsterdamumc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- CIMD-UMCU - UMC Utrecht-Bartiméus Expertisecentrum voor Erfelijke Metabole Ziekten
- Polikliniek Metabole Ziekten
- Heidelberglaan 100
- 3584 CX UTRECHT
- +31 (0)88 755 4070
- kindermetabole@umcutrecht.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- UMC Utrecht Expertisecentrum voor Neuromusculaire Ziekten
- UMC Utrecht
- Heidelberglaan 100
- 3584 CX UTRECHT
- +31 (0)88 755 5555
- info@umcutrecht.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Centrum voor Lysosomale en Metabole Ziekten
- Centrum voor Lysosomale en Metabole Ziekten
- Dr. Molewaterplein 40
- 3015 GD ROTTERDAM
- +31 (0)10 704 4840
- metaboolcentrum@erasmusmc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- LUMC Expertisecentrum voor Zeldzame Neuromusculaire Ziekten
- Polikliniek Neurologie
- Albinusdreef 2
- 2333 ZA LEIDEN
- +31 (0)71 526 2111
- PoliNeurologie@lumc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Neuromusculaire Ziekten Centrum
- Erasmus MC - Erasmus Medisch Centrum
- Dr. Molewaterplein 40
- 3015 GD ROTTERDAM
- +31 (0)10 704 0704
- info@erasmusmc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Amsterdam UMC Expertisecentrum voor Spierziekten
- Amsterdam UMC
- Meibergdreef 9
- 1105 AZ AMSTERDAM
- +31 (0)20 566 9111
- ecza@amsterdamumc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Maastricht UMC+ Expertisecentrum voor Neuromusculaire Ziekten
- Afdeling Neurologie
- P. Debyelaan 25
- 6229 HX MAASTRICHT
- +31 (0)43 387 6500
- polikliniek.neurologie@mumc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Radboudumc Expertisecentrum voor Spierziekten
- Radboudumc
- Geert Grooteplein-Zuid 10
- 6525 GA NIJMEGEN
- +31 (0)24 361 1111
- Orpha.net Expertlink
-