Fanconi anemie
Iemand met Fanconi anemie heeft vaak problemen met de bloedcellen, afwijkingen van de botten en meer kans op bepaalde soorten kanker. De oorzaak is een afwijking in een gen. De kenmerken verschillen van persoon tot persoon.
Bij Fanconi anemie maakt het beenmerg te weinig bloedcellen. In het bloed zitten verschillende soorten bloedcellen. Het gaat om rode bloedcellen, bloedplaatjes en witte bloedcellen. Rode bloedcellen zorgen ervoor dat zuurstof wordt vervoerd naar de organen. Bloedplaatjes zorgen ervoor dat bloed hard wordt (stollen van het bloed), zoals bij het korstje op een wond. En witte bloedcellen zijn belangrijk voor de afweer tegen ziekteverwekkers zoals bacteriën en virussen.
Iemand met Fanconi anemie heeft meestal bloedarmoede. Door die bloedarmoede gaat er te weinig zuurstof naar de organen en kan iemand moe zijn. Ook heeft iemand meestal sneller infecties. Dat komt omdat er minder witte bloedcellen in het bloed zitten. Verder kan iemand te weinig bloedplaatjes hebben en daardoor makkelijker bloedingen en blauwe plekken krijgen.
De meeste mensen met Fanconi anemie hebben afwijkingen van de botten. Het gaat dan vooral om de botten van de onderarmen en de duimen. Ook kan er iets mis zijn met hun heupen (heupdysplasie). Ze kunnen ook een kromme rug (scoliose) hebben of afwijkingen aan de wervels. Verder is iemand vaak minder lang.
Op hun huid kunnen ze plekken hebben die lichter of juist donkerder zijn dan de rest van hun huid. Iemand kan afwijkingen hebben aan de organen. Bijvoorbeeld van de nieren, het hart, de darmen of de hersenen.
Soms hebben ze afwijkingen in de hormonen, dat kan ervoor zorgen dat iemand bijvoorbeeld later in de puberteit komt. Sommigen hebben milde problemen met leren.
Mensen met Fanconi anemie hebben meer kans om kanker te krijgen, vooral acute myeloide leukemie. Maar er is ook meer kans op bijvoorbeeld kanker van de slijmvliezen van vooral de slokdarm, mond- of keelholte en vagina.
Heb je een vraag? erfolijnerfocentrum.nl (subject: Vraag, body: Mail%20ons%20uw%20vraag%3B%0A%0A%20binnen%205%20werkdagen%20ontvangt%20u%20een%20antwoord.%20%0A%0AMijn%20vraag%20is%3A%20%0A) (Mail) ons.
-
Andere namen voor deze ziekte
Fanconi pancytopenia
Fanconi hypoplastic anemia
FA -
Hoe wordt deze ziekte vastgesteld?
Dokters kunnen denken dat iemand Fanconi anemie heeft als die persoon de kenmerken heeft zoals die hierboven staan.
De ziekte kan vastgesteld worden door onderzoek van het bloed en door DNA-onderzoek te doen. -
Is er behandeling voor deze ziekte?
Mensen met Fanconi anemie komen hun hele leven regelmatig voor controle bij dokters en specialisten in centra waar ze veel weten over deze ziekte.
Daar krijgen ze bijvoorbeeld controles van het bloed en wordt er gekeken of iemand een vorm van kanker heeft.
Meer informatie over de controles vind je in het Infoblad Fanconi anemie.Mensen met Fanconi anemie krijgen vaak bloedtransfusies. Ook wordt vaak een stamceltransplantatie gedaan. Soms is voor de afwijkingen aan de botten een operatie mogelijk.
-
Hoe vaak komt het voor?
In Nederland zijn ruim 100 mensen waarvan we weten dat ze Fanconi anemie hebben.
-
Wat is de oorzaak van deze ziekte?
De oorzaak van Fanconi anemie is een afwijking in een gen. Er zijn afwijkingen gevonden in meer dan 20 genen. Elk van die afwijkingen in een gen kan de oorzaak zijn van Fanconi anemie.
Bij de meeste mensen met Fanconi anemie is de oorzaak een afwijking in het FANCA-gen. Dit gen ligt op chromosoom 16, op de lange (q-)arm op plek 24.3 (16q24.3).
-
Is deze ziekte erfelijk?
Ja, Fanconi anemie is erfelijk. Meestal gaat het zo dat iemand krijgt deze ziekte als hij of zij van allebei de ouders de afwijking in het gen erft. Dit heet autosomaal recessieve overerving.
Soms is Fanconi anemie X-gebonden recessief erfelijk.
-
Kinderwens
Heb je kans op (nog) een kind met Fanconi anemie en wil je een kind? Dan heb je misschien verschillende keuzes. Je kunt er over praten met je dokter. Als het nodig is kan hij of zij je verwijzen naar een erfelijkheidsarts. Die kan je informatie op maat geven. Het gesprek over de verschillende keuzes kun je voorbereiden.
Wil je misschien embryoselectie (PGT) laten doen? Dan kun je dat met een gynaecoloog of klinisch geneticus bespreken. Deze arts kan je verwijzen naar PGT Nederland. De artsen van PGT Nederland kunnen je vertellen of PGT voor jullie mogelijk is.
Op de website kanker.nl vind je algemene informatie over kanker en een kinderwens.
Heb je als vrouw Fanconi anemie en wil je zwanger worden? Dan kun je dat bespreken met je arts bespreken. Die kan informatie op maat geven.
-
Meer info voor patiënten
- Werkgroep Fanconi AnemieVoor mensen met FA, hun familie en zorgverleners. Onderdeel van de Vereniging Kinderkanker Nederland
- Vereniging Kinderkanker NederlandInformatie en lotgenotencontact
- Fanconi AnemieInformatie van het Prinses Maxima Centrum voor kinderoncologie over diagnose en behandeling bij kinderen
- Fanconi anemieInformatieblad geschreven door erfelijkheidsartsen
- Huisartsenbrochure Fanconi anemie (2016)Bij deze brochure horen apart te downloaden brieven voor: huisarts patiënt
- Erfelijke aanleg voor kanker in de familieHeb jij Fanconi anemie? Dan hebben sommige van jouw familieleden deze aanleg misschien ook. Kijk wat Lina en haar broers deden toen duidelijk werd dat Lina een erfelijke aanleg voor kanker had
- Kanker en erfelijkheid: hoe vertel ik het mijn familie?Brochure met tips
- Ikhebdat.nlInformatie voor kinderen
- Dragerschapstest voor Fanconi Anemie type CVoor mensen met Joodse afkomst is het mogelijk om vóór de zwangerschap een dragerschapstest te doen
- Lily Lou's wonderlijke jaarLily Lou kreeg een beenmergtransplantatie. Artikel uit 2010
- Filmpje over een jongen met Fanconi anemieOok zijn zusje heeft deze aandoening. Hij en zijn ouders vertellen er over en wat de gevolgen zijn. Nederlands gesproken. Uit 2018
- Genetic and Rare Diseases Information CenterInformatie in het Engels met een overzicht van hoe vaak bepaalde kenmerken voorkomen
- MedlinePlus GeneticsInformatie in het Engels
- Animatie over Fanconi anemieEngels gesproken. Uit 2015
-
Meer info voor artsen
- Fanconi anemieRichtlijnen VKGN-STOET
- Fanconi anemieInformatieblad geschreven door erfelijkheidsartsen
- Fanconi anemieInformatie voor hulpverleners van de Werkgroep FA
- Huisartsenbrochure Fanconi anemie (2016)Bij deze brochure horen apart te downloaden brieven voor: huisarts patiënt
- Prinses Maxima Centrum kinderoncologieInformatie voor verwijzers
- Verwijscriteria Erfelijke aanleg voor kankerArtsengenetica.nl
- DragerschapstestenMensen met Joodse akomst hebben meer kans op dragerschap van Fanconi type C
- Richtlijn Preconceptie Dragerschapsonderzoek (PDO) voor hoogrisicogroepenFederatie Medisch Specialisten
- Orphanet
- GeneReviews
- OMIMFenotypische reeks
-
Expertisecentra
- Expertisecentra voor deze aandoening:
-
- ENCORE - Expertisecentrum Erfelijke Neuro-Cognitieve Ontwikkelingsstoornissen Rotterdam, Erasmus MC
- Afdeling Algemene Kindergeneeskunde
- Dr. Molewaterplein 40
- 3015 GD ROTTERDAM
- +31 (0)10 703 6146
- secretariaatalkg@erasmusmc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- LUMC Expertisecentrum voor Zeldzaam Beenmergfalen
- LUMC - Leids Universitair Medisch Centrum
- Albinusdreef 2
- 2333 ZA LEIDEN
- +31 (0)71 526 9111
- Orpha.net Expertlink
-
- Amsterdam UMC Expertisecentrum voor Primaire Immuundeficienties en Beenmergfalen
- Amsterdam UMC
- Meibergdreef 9
- 1105 AZ AMSTERDAM
- +31 (0)20 566 9111
- ecza@amsterdamumc.nl
- Orpha.net Expertlink
- De expertisecentra hieronder richten zich op de groep van aandoeningen waar de aandoening onder valt, of op kenmerken die bij de aandoening kunnen horen:
-
- AECO - Amsterdam UMC Expertisecentrum Ontwikkelingsstoornissen
- Kinderpolikliniek Klinische Genetica
- Meibergdreef 9
- 1105 AZ AMSTERDAM
- +31 (0)20 566 8000
- Orpha.net Expertlink
-
- UMC Utrecht Expertisecentrum voor Skeletmalformaties & Mobility Clinic
- Polikliniek Kinderorthopedie
- Heidelberglaan 100
- 3584 CX UTRECHT
- +31 (0)88 756 7470
- kinderORSK@umcutrecht.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Expertisecentrum voor Aangeboren Hand en Arm Afwijkingen
- Afdeling Plastische, Reconstructieve en Handchirurgie
- Dr. Molewaterplein 40
- 3015 GD ROTTERDAM
- +31 (0)10 703 6393
- cranio@erasmusmc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Maastricht UMC+ Expertisecentrum voor Genodermatosen
- Afdeling Dermatologie
- P. Debyelaan 25
- 6229 HX MAASTRICHT
- 31 (0)43 387 5292
- secr.dermatologie@mumc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Radboudumc Expertisecentrum voor Aangeboren Ontwikkelingsstoornissen
- Sectie Klinische Genetica
- Geert Grooteplein-Zuid 10
- 6525 GA NIJMEGEN
- +31 (0)24 361 3946
- erfelijkheid@radboudumc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- LUMC-Juliana Kinderziekenhuis-Reinier de Graaf Gasthuis Expertisecentrum voor Zeldzame Aangeboren Afwijkingen en Verstandelijke Beperking
- LUMC - Leids Universitair Medisch Centrum
- Albinusdreef 2
- 2333 ZA LEIDEN
- +31 (0)71 526 9111
- Orpha.net Expertlink
-
- LUMC-Juliana Kinderziekenhuis-Reinier de Graaf Gasthuis Expertisecentrum voor Zeldzame Aangeboren Afwijkingen en Verstandelijke Beperking
- Juliana Kinderziekenhuis
- Els Borst-Eilersplein 275
- 2545 AA DEN HAAG
- +31 (0)70 210 0000
- Orpha.net Expertlink
-
- LUMC-Juliana Kinderziekenhuis-Reinier de Graaf Gasthuis Expertisecentrum voor Zeldzame Aangeboren Afwijkingen en Verstandelijke Beperking
- Reinier de Graaf Gasthuis
- Reinier de Graafweg 5
- 2625 AD DELFT
- +31 (0)15 260 3060
- Orpha.net Expertlink
-
Updatedatum
26 maart 2025