Alfa-mannosidose
Alfa-mannosidose is een stofwisselingsziekte. De oorzaak is een foutje in een gen. Iemand met alfa-mannosidose kan verschillende kenmerken en klachten hebben. Welke kenmerken iemand heeft en hoe ernstig de klachten zijn, verschilt van persoon tot persoon.
Als kinderen met alfa-mannosidose geboren worden, hebben ze soms nog geen klachten. Maar bij de ernstige vorm van alfa-mannosidose beginnen de kenmerken al op de babyleeftijd en krijgt het kind steeds meer klachten. Als de ziekte op latere leeftijd begint, zijn de kenmerken meestal milder.
Mensen met alfa-mannosidose hebben meestal een verstandelijke beperking en afwijkingen aan de botten. Ze lijken door de vorm van hun gezicht soms meer op elkaar dan op hun familieleden.
Sommige kinderen met alfa-mannosidose hebben een groot hoofd met een groot voorhoofd en grote oren. Soms hebben ze een waterhoofd. Hun haargrens zit soms lager dan normaal, en kan vlak boven de wenkbrauwen zitten. De wenkbrauwen zijn soms ronder van vorm. Ook kan de ruimte tussen de wenkbrauwen en boven de neus platter zijn. Bij sommige kinderen kan de onderkaak groter zijn dan de bovenkaak, en naar voren steken. De tong kan groter zijn dan normaal en soms zit er tussen hun tanden veel ruimte.
De botten kunnen minder sterk zijn. Maar de bovenkant van de schedel kan juist dikker zijn dan normaal. Soms heeft iemand X-benen. Verder kunnen de gewrichten in de loop van de tijd minder soepel worden.
Mensen met alfa-mannosidose kunnen moeite hebben om soepel te bewegen. Dat komt omdat hun spieren en hersenen niet goed samenwerken. Dat wordt ataxie genoemd. Ook kan er minder kracht in hun spieren zitten. Hierdoor kan een kind een achterstand hebben bij het leren zitten en lopen. Ook kunnen ze problemen hebben met praten, horen en zien. Dit laatste komt dan vaak door staar (een troebele ooglens).
Mensen met alfa-mannosidose hebben meer kans op ontstekingen. Soms zijn de lever en milt groter dan normaal.
Soms krijgt iemand met alfa-mannosidose last van sombere gevoelens of een depressie. Ook kan iemand erg angstig worden of last hebben van waanbeelden (hallucinaties).
Kinderen met de ernstige vorm gaan vaak al op jonge leeftijd dood, soms al voor de geboorte. Mensen met de mildere vorm kunnen de middelbare leeftijd bereiken.
Heb je een vraag? erfolijnerfocentrum.nl (subject: Vraag, body: Mail%20ons%20uw%20vraag%3B%20binnen%205%20werkdagen%20ontvangt%20u%20een%20antwoord.%20%0A%0AMijn%20vraag%20is%3A%20%0A) (Mail) ons.
-
Andere namen voor deze ziekte
Lysosomale alfa-(D-)mannosidase deficiëntie
Alpha-(D-)mannosidosis
Mannosidosis A
(Lysosomal) alpha-D-mannosidase deficiency -
Hoe wordt deze ziekte vastgesteld?
Dokters kunnen denken aan alfa-mannosidose als iemand de kenmerken heeft die hierboven staan en door onderzoek van de plas. Dokters weten zeker dat het om deze aandoening gaat na onderzoek van het bloed, door een huid-biopt of door DNA-onderzoek te doen.
-
Is er behandeling voor deze ziekte?
Alfa-mannosidose gaat niet over. Met de behandeling wordt geprobeerd om de klachten minder te maken. Als iemand een verstandelijke beperking heeft, dan kan hij of zij extra ondersteuning op school krijgen of naar het speciaal onderwijs gaan. Als iemand een waterhoofd heeft, kan daarvoor een operatie worden gedaan. Een fysiotherapeut kan helpen bij het zo goed mogelijk (leren) bewegen. En sommige mensen kunnen beter lopen op speciale schoenen. Soms heeft iemand een rolstoel nodig. Een logopedist kan helpen bij het leren praten. Soms wordt het horen beter door het plaatsen van buisjes in de oren of door gehoorapparaten. Tegen de ontstekingen kunnen medicijnen helpen.
Er bestaan medicijnen die bij sommige patiënten met alfa-mannidose helpen om enkele van de kenmerken minder te maken. Of dit voor jou wel of niet mogelijk is, kun je vragen aan je dokter.
-
Hoe vaak komt het voor?
Ongeveer 1 op de 500.000 mensen op de hele wereld heeft alfa-mannosidose.
-
Wat is de oorzaak van deze ziekte?
De oorzaak van alfa-mannosidose is een foutje in het MAN2B1-gen. Dit gen ligt op chromosoom 19, op de korte (p) arm op plek 13.13 (19p13.13).
Door het foutje in het MAN2B1 gen kunnen de lysosomen niet goed werken. Lysosomen zitten in cellen. Ze zorgen er normaal voor dat stoffen in de cel afgebroken en opnieuw gebruikt worden. Maar bij alfa-mannosidose werken ze niet goed. Dan worden afvalstoffen niet opgeruimd, maar stapelen zich op. Hierdoor ontstaan de klachten van de ziekte. -
Is deze ziekte erfelijk?
Ja, alfa-mannosidose is erfelijk. Je kan deze ziekte krijgen als je van allebei de ouders het gen met het foutje erft. Dit heet autosomaal recessieve overerving.
-
Kinderwens
Heb je kans op (nog) een kind met alfa-mannosidose en wil je een kind? Dan heb je verschillende keuzes. Je kunt erover praten met je dokter. Als het nodig is kan hij of zij je verwijzen naar een erfelijkheidsarts. Het gesprek over de verschillende keuzes kun je voorbereiden.
Je kunt bij je arts informeren of embryoselectie (PGT) mogelijk is.
-
Meer info voor patiënten
- Volwassenen, Kinderen en StofwisselingsziektenInformatie en lotgenotencontact
- Huisartsenbrochure Neurodegeneratieve stofwisselingsziektenVerschenen in het kader van het project ‘De patiënt als informatiedrager’ van VSOP en NHG. Bij deze brochure horen een apart te downloaden:brief voor de huisarts brief voor de patiënt
- MedlinePlus GeneticsInformatie in het Engels
- Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD)Informatie in het Engels, met een overzicht van hoe vaak bepaalde kenmerken voorkomen
- Engels filmpje over SarahZe kreeg een beenmergtransplantatie voor haar alfa mannosidose. Ze houdt een blog bij waardoor andere mensen met dezelfde aandoening haar kunnen vinden. Daardoor voelen mensen zich niet meer alleen.
-
Meer info voor artsen
- Huisartsenbrochure Neurodegeneratieve stofwisselingsziektenVerschenen in het kader van het project ‘De patiënt als informatiedrager’ van VSOP en NHG. Bij deze brochure horen een apart te downloaden:brief voor de huisarts brief voor de patiënt
- GeneReviews
- Orphanet
-
Expertisecentra
-
- UMCG Expertisecentrum voor Bewegingsstoornissen Groningen
- Polikliniek Neurologie
- Hanzeplein 1
- 9713 GZ GRONINGEN
- +31 (0)50 361 3500
- Orpha.net Expertlink
-
- Centrum voor Lysosomale en Metabole Ziekten
- Centrum voor Lysosomale en Metabole Ziekten
- Dr. Molewaterplein 40
- 3015 GD ROTTERDAM
- +31 (0)10 704 4840
- metaboolcentrum@erasmusmc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- AECO - Amsterdam UMC Expertisecentrum Ontwikkelingsstoornissen
- Kinderpolikliniek Klinische Genetica
- Meibergdreef 9
- 1105 AZ AMSTERDAM
- +31 (0)20 566 8000
- Orpha.net Expertlink
-
- ENCORE - Expertisecentrum Erfelijke Neuro-Cognitieve Ontwikkelingsstoornissen Rotterdam, Erasmus MC
- Afdeling Algemene Kindergeneeskunde
- Dr. Molewaterplein 40
- 3015 GD ROTTERDAM
- +31 (0)10 703 6146
- secretariaatalkg@erasmusmc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Radboudumc Expertisecentrum voor Aangeboren Ontwikkelingsstoornissen
- Sectie Klinische Genetica
- Geert Grooteplein-Zuid 10
- 6525 GA NIJMEGEN
- +31 (0)24 361 3946
- erfelijkheid@radboudumc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- LUMC-Juliana Kinderziekenhuis-Reinier de Graaf Gasthuis Expertisecentrum voor Zeldzame Aangeboren Afwijkingen en Verstandelijke Beperking
- LUMC - Leids Universitair Medisch Centrum
- Albinusdreef 2
- 2333 ZA LEIDEN
- +31 (0)71 526 9111
- Orpha.net Expertlink
-
- LUMC-Juliana Kinderziekenhuis-Reinier de Graaf Gasthuis Expertisecentrum voor Zeldzame Aangeboren Afwijkingen en Verstandelijke Beperking
- Juliana Kinderziekenhuis
- Els Borst-Eilersplein 275
- 2545 AA DEN HAAG
- +31 (0)70 210 0000
- Orpha.net Expertlink
-
- LUMC-Juliana Kinderziekenhuis-Reinier de Graaf Gasthuis Expertisecentrum voor Zeldzame Aangeboren Afwijkingen en Verstandelijke Beperking
- Reinier de Graaf Gasthuis
- Reinier de Graafweg 5
- 2625 AD DELFT
- +31 (0)15 260 3060
- Orpha.net Expertlink
-
- Amsterdam UMC Expertisecentrum voor Erfelijke Metabole Ziekten
- Amsterdam UMC
- Meibergdreef 9
- 1105 AZ AMSTERDAM
- +31 (0)20 566 9111
- ecza@amsterdamumc.nl
- Orpha.net Expertlink
-