Epigenetica: de invloed van ervaringen en omgeving

Onderzoekers hebben ontdekt dat bijvoorbeeld stress en roken invloed kunnen hebben op je genen. Door epigenetische veranderingen wordt de functie van een gen anders, zonder dat de DNA-code verandert. Je kunt het vergelijken met de letters in het verhaal van een boek. Alle letters in het boek zijn de code van het DNA. De letters zijn hetzelfde gebleven, maar je hebt één letter gemarkeerd met een markeerstift. De letter (‘de code’) is niet veranderd en ook het verhaal (‘al het DNA’) niet. Maar de epigenetische verandering (de markering) maakt dat het gen toch anders werkt. 
Als in je leven epigenetische veranderingen ontstaan, kun je deze ook doorgeven aan eventuele kinderen.

Epigenetische veranderingen kunnen ontstaan omdat genen door bijvoorbeeld stress, roken of eetgewoontes aan of juist uit worden gezet. Op een gen ligt de informatie om een eiwit aan te maken. Al deze eiwitten hebben een taak in het lichaam. Als een gen actief is, kan eiwit kan zijn werk doen. Als het gen inactief wordt, wordt het eiwit niet meer gemaakt en kan het eiwit zijn taak niet meer uitvoeren. Gaat het bijvoorbeeld om een eiwit dat een rol speelt bij de ontwikkeling van de hersenen? Dan kan het inactief maken van dit eiwit er voor zorgen dat er iets mis gaat met de ontwikkeling van de hersenen. 

Epigenetische veranderingen ontstonden bijvoorbeeld tijdens de Hongerwinter in 1944-1945. Toen hadden veel mensen veel te weinig te eten. Het effect daarvan op vrouwen die in die tijd zwanger waren, is onderzocht.Sommige ‘groei’genen bleken anders te staan afgesteld. Door deze andere afstelling van onder meer het IFG2-gen, hebben deze kinderen op latere leeftijd meer gezondheidsproblemen, zoals overgewicht, een hoog cholesterol en meer kans op hart- en vaataandoeningen.

Sommige aandoeningen kunnen ontstaan door epigenetische veranderingen, zoals sommige soorten kanker.Dit komt omdat er soms te veel chemische verbindingen aan genen worden gezet. Het gaat dan om genen die een rol spelen bij het delen van cellen. Normaal gebeurt het delen van cellen heel gecontroleerd. Maar als er teveel van deze verbindingen aan deze genen gaan zitten, dan blijven cellen ongecontroleerd delen. Dan kan een kankergezwel ontstaan. Waarom er soms teveel van deze chemische verbindingen aan genen worden gezet, is nog niet precies bekend. 

Er zijn ook andere aandoeningen die je kunt krijgen door epigenetische veranderingen. Het gaat bijvoorbeeld om Rett syndroom, Angelman syndroom, fragiele X syndroom, Prader-Willi syndroom en Rubenstein-Taybi syndroom. 
Wetenschappers doen onderzoek naar medicijnen die misschien epigenetische veranderingen ongedaan kunnen maken en dus als behandeling gebruikt kunnen worden. 

Naast epigenetische veranderingen, kun je van je ouders ook afwijkingen in de genen (in de code van het DNA) erven. Dit noemen we mutaties. Bepaalde mutaties kunnen bepaalde ziektes veroorzaken.

Heb je een vraag? erfolijnerfocentrum.nl (subject: Vraag, body: Mail%20ons%20uw%20vraag%3B%20binnen%205%20werkdagen%20ontvangt%20u%20een%20antwoord.%20%0A%0AMijn%20vraag%20is%3A%20%0A) (Mail) ons.